antxo.com

— Posta zerbitzua ezarri zen Madalena kalean (Blas de Lezo). Ordua arte kaian egona zen, Etxe Haundia esaten zitzaion hartan, Buenavistako eskaileretatik hurbil. Han zegoen telegrafo zerbitzua ere Buenavistara aldatu zen urte honetan.

— Revista Gráfica de Pasajes aldizkariaren lehen alea argitaratu zen. Urtero azaldu zen, eta datu interesgarriak utzi dizkigu Antxori buruz.

— Aurreko urtean kontzertuak ematen hasia zen Sociedad Musical Pasaitarra eratu zen ofizialki.

— Txapela fabrika, Usoz y Cí­a.

— Ikusmin handia Zaragozan Espainiako B mailako ostikoketa edo futbol txapelketaren finala ikusteko, Pasayako Lagun Ederrak eta Badalona taldeen artean.

• Pasayako Lagun Ederrak taldea

• El Pasayako Lagun Ederrak y el Badalona

• El domingo aquí­

• La final del Grupo B

• La última jornada

— Badalonakoek eta Pasayako Lagun Ederrek berdindu egin zuten luzapenean ere.

• La final sin fin

• Los grandes partidos de fútbol

• Rasgos de la jornada

— Antxoko Pasayako Lagun Ederrak taldea Espainiako Txapelduna ostikoketan.

• El fin de una final

• El Pasayako campeón

• El triunfo del Pasayako causa en Pasajes enorme júbilo

• El triunfo del Pasayako

— Antxoko udal musika banda sortu zen.
— Estatua jabetu zen Diputazioak oso nolabait eta inbertsio eskasez kudeatzen zuen portuaz. Hainbat antxotar kontratatuko zituen Junta de Obras sortu zen orduan, kaiak eta tresneria hobetzeko eta berritzeko.

— Petrolioaren monopolio legea: Campsa-k hartzen du (Compañia Arrendataria del Monopolio de Petroleos S. A.) Molinaoko biltegia.

• ¿Aumenta el riesgo la factorí­a Campsa de Molinao?

— Javier Luzuriaga hil zen, eta bere seme Victoriok hartu zuen lantegiaren zuzendaritza.

• Victorio Luzuriaga

• La dinastí­a o saga Luzuriaga, 1850-1978

— Zumardia, kioskoa eta merkatua eraiki ziren.

— Zentsuaren arabera, 2.579 biztanle zeuzkan Antxok.
— Kola eta margo fabrika ospetsu bat heldu zen, Beissier.

— Organo eta dorre berria elizan.

• El órgano de la parroquia de San Fermí­n

• Antxokeriak: Antxoko kanpai-hotsak

— Desadostasun larriak Antxoko UGT barruan.
— Greba eta manifestaldi handiak Trintxerpen: 7 arrantzale tiroka hilik. Esteban Goñi, Gregorio Acedo eta Manuel Prieto antxotarrak atxilotu zituzten, Luzuriaga geldiarazteko piketea osatzen zutelakoan.
— Saio berezia Cine Moderno-n, greban ziren arrantzaleen familiei laguntza biltzeko.
— Centro Republicano-ak egoitza berria hartu zuen Zumalakarregiko 11garrenean, 166 afiliaturekin. Eragileen artean Amiama, Gal, Rubio eta Moranchel ageri ziren.

• El Centro Republicano de Ancho

• Errepublikazaleen Zentroko lagunak

— Batzokia mustu zuten abertzaleek egun Nafarroako Etorbidea den 20.nean.

• El antiguo Batzoki de Ancho

— Udal hauteskundeak apirilaren 12an: sozialista-errepublikazaleek eta ANV-EAEko abertzaleek, elkar hartuta, garaipen handia lortu zuen katoliko-erregezaleen aurretik Antxon:

Genaro Gal (CRS-ANV) 230 boto
Ignacio Uria (CRS-ANV) 227 boto
Adrian Salaberria (CM) 202 boto
Luis Obeso (CRS-ANV) 179 boto
Pedro Lapazaran (CM) 165 boto

— Errepublika aldarrikatu zen Hamarretxetan: Pedro Rubiok Errepublikako bandera ipini zuen etxeko balkoian, hari Antonio Puertolas inprimatzailea batu zitzaion (Bermejillorenean egiten zuen lana), eta goraka eta bibaka jarduten zuten balkoitik. Antonio Puertolas frontean hilzen, Barazarren, 1937ko apirilaren 4ean. Sozialista zen, Tomas Meabe konpainian enrolatua.

— Krisia Sociedad Musical Pasaitarra elkartean, gerora zuzendaria izango zen Felix Betetak eragina. Dirudienez, “ez litzateke bazterrean uztekoa” elkartean gertatutako zatiketak oinarri politikoa edukitzea.

— Lore Txorta elkartea sortu zen, Pasaiako Lagun Ederrak desegindakoaren jarraipen moduan. Topoko arkupeen ondoan eduki zuen aurreneko egoitza. Garai hartan San Sebastian izena zeukan Zumalakarregi kalera aldatu ziren gero.

• Lore Txorta elkarteko sortzaileak

• Un amable rincón pasaitarra

— Txirritak bertsoak jarri zizkion Antxoko Euskal Jaia-ri, karroza bat irauli eta sortu zen zalaparta oinarri hartuta. Bertso hauetan Mutua aipatzen da, Jose Larramendi, udaleko langile prestua, azkoitiarra jaiotzez eta hamarretxetatarra bizitzez.

• Loretxo, irauli zen gurdia

• Antxoko Euskal Festari Joxe Migelek jarriak

• Joxe Larramendi, Mutua

— Euzko Langile Alkartasuna-ren arrantzale saila sortu zen Antxon (itsaso eta deribatuak), Pasaia osoko 60 afiliaturekin. Bost urte geroago 560 afiliatu eduki zituen.

— Hiru Pasaietako Emakume Abertzale Batzak hitzaldian antolatu zituen Antxon. Tomas Garbizu lezotarra, Tege, gerora musikalari ospetsua izango zena, eta Irazusta tolosarra. Hau gaztelaniaz ari zen, eta gobernuko ordezkari bat sartu zen, eta ondoan jarri zitzaion mahaian, bere agiriak erakutsi ondoren. Orduan Irazusta euskaraz hasi zen, eta ordezkariak alde egin zuen. Ez dakigu euskaraz jarraitu zuen ala gaztelaniara itzuli zen ostera. Jostailu banaketa egon zen ELAko afiliatuen seme-alabentzat.

— Omenaldia egin zioten Gelasio Aranburu apaiz musikariari.

• Aranburu’tar Jelasi, Pasai Antxoko apaiz jaunari omenaldia

— Txanton Piperri opera ospetsua eman zen Donostiako Victoria Eugenia antzokian, Orfeon Donostiarra-rekin. Abesbatza honekin kantatu zuten opera hau Kortajarena, Ezeiza eta Arregi antxotarrek, haurrak zirela Gelasio Aranburu apaizak musikaratuta.

• Txanton Piperri: Buenaventura Eceiza

• Txanton Piperri: Kortajarena

— CNT-ek greba deitu zuen estatu osoan. Goizaldean Donostia, Tolosa, Irun, Errenteria eta Pasaiako sindikatu egoitzak itxi zituen guardia zibilak. Antxon erabatekoa izan zen greba: kaiak berritzen ari ziren langileek Lan Poltsan izena emanda zeuden langabetuak kontratatzea eskatu zuten.

• Precauciones en Pasajes

— Grebara deitu zuten berriz Pasaiako zamaketariek. Ez daude grebaren alde ez ELA eta ez UGT. Hala ere, goizeko hamar t’erdietarako dena itxia zegoen Antxon. Campsak bakarrik egin zuen lana. Epe gabeko lanuztea iragarri zuten langileek, negoziaketek aurrera egiten ez bazuten. Polizia gau eta egun ibili zen herrian.

— Besteetan baino urpetuago azaldu zen Antxo.

• Ardozaleak uretan

— Greba orokorra apirilean, erabatekoa Pasaian. Mediku zaintza doakoa eta argia eta ura ordaindu behar ez izatea eskatzen zuten langileek.

— Asturiasen boterea hartuko zuen greba orokor iraultzailea hasi zen: 6 langile tiroka hilik Trintxerpen eta San Pedron.

— Uholdeak kalte handiak egin zituen. Zumardian, urak 1’70 m.ko altuera hartu zuen

• Bermejilloren moldiztegi ospetsua urak suntsitua